LỜI MỞ ĐẦU

Để có thể phát hiện sớm ung thư!

Ung thư là bệnh lý ác tính của tế bào, khi bị tác động bởi các tác nhân sinh ung thư, tế bào tăng sinh một cách vô hạn độ và không tuân theo các cơ chế kiểm soát về phát triển của cơ thể.

Ung thư thường phát triển âm thầm một thời gian dài trước khi gây ra các dấu hiệu và triệu trứng trên lâm sàng để có thể phát hiện được. Đôi khi ung thư không gây các triệu chứng lâm sàng mà chỉ được phát hiện tình cờ khi bệnh nhân đi khám định kỳ, bên cạnh đó khi ung thư gây ra các biểu hiện trên lâm sàng thì biểu hiện rất đa dạng và đôi khi cũng mơ hồ, không đặc hiệu, dễ bị bỏ sót và nhầm lẫn với các bệnh lành tính thông thường khác. Khi bệnh phát triển ngày càng nặng thì các triệu chứng lâm sàng rõ ràng của bệnh ung thư mới ngày càng điển hình.

Ung thư gây ra các biểu hiện lâm sàng bằng cách nào?

Ung thư là một nhóm các bệnh có thể gây ra gần như bất cứ dấu hiệu và triệu chứng nào. Các dấu hiệu và triệu chứng sẽ phụ thuộc vào vị trí cơ quan bị ung thư, kích thước của khối u và mức độ ảnh hưởng của nó lên các cơ quan và các mô như thế nào. Nếu ung thư đã di căn thì biểu hiện lâm sàng có thể xuất hiện ở những phần khác của cơ thể.

Khi ung thư phát triển, khối u bắt đầu đè đẩy vào các cơ quan xung quanh, các mạch máu và các thần kinh. Áp lực này gây ra một số biểu hiện lâm sàng của ung thư. Nếu khối u nằm ở những vùng quan trọng của cơ thể ví dụ như não thì thậm chí những khối u rất nhỏ cũng có thể gây ra triệu chứng lâm sàng.

Nhưng đôi khi ung thư bắt đầu ở những vị trí mà nó sẽ không gây ra bất cứ biểu hiện lâm sàng nào cho tới khi khối u phát triển đến kích thước khá lớn. Các ung thư của tụy như là một ví dụ, thường không gây triệu chứng cho tới khi phát triển đủ to để đè ép vào các thần kinh và cơ quan xung quanh (gây đau lung hoặc đau bụng), hoặc phát triển quanh các ống mật và gây tắc nghẽn đường mật từ đó gây vàng mắt, vàng da. Vào thời điểm một khối u tụy gây những triệu chứng lâm sàng như vậy thì thường là ở giai đoạn tiến triển.

Một ung thư cũng có thể gây các triệu chứng như sốt, mệt mỏi, sút cân. Điều này có thể do các tế bào ung thư sử dụng rất nhiều năng lượng của cơ thể hoặc do chúng sản xuất ra các chất làm rối loạn quá trình sinh ra năng lượng từ thức ăn của cơ thể. Ung thư cũng có thể gây cho hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng lại để gây ra các triệu chứng lâm sàng này.

Đôi khi, các tế bào ung thư giải phóng vào máu các chất gây ra các triệu chứng mà không thường liên quan tới ung thư. Ví dụ như một số ung thư của tuyến tụy có thể giải phóng ra các chất tạo ra cục máu đông ở các tĩnh mạch chân. Một số loại ung thư phổi tạo ra các chất giống hormone nội sinh của cơ thể từ đó làm tăng nồng độ canxi trong máu và làm ảnh hưởng tới các thần kinh và cơ, gây ra cảm giác mệt mỏi và chóng mặt.

Các triệu chứng lâm sàng có ích như thế nào?

Điều trị đạt hiệu quả cao nhất khi ung thư được phát hiện sớm- khi nó còn nhỏ và ít có khả năng di căn tới cơ quan khác. Điều này có nghĩa là sẽ có cơ hội tốt hơn để chữa khỏi bệnh, đặc biệt nếu ung thư có thể loại bỏ bằng phẫu thuật

Một ví dụ về tầm quan trọng của phát hiện sớm ung thư là trường hợp ung thư hắc tố ở da. Nó có thể dễ dàng loại bỏ nếu nó chưa phát triển ăn sâu vào da. Tỷ lệ sống thêm 5 năm ở giai đoạn sớm là 98%. Một khi ung thư hắc tố di căn tới các cơ quan khác thì tỷ lệ sống thêm 5 năm chỉ còn khoảng 16%.

Đôi khi mọi người bỏ qua các triệu chứng, có thể do họ không nghĩ rằng các triệu chứng đó có nghĩa là có vấn đề.

Một số triệu chứng như là mệt mỏi, ho có khả năng cao hơn gây ra bởi vấn đề khác hơn là do ung thư. Các triệu chứng có thể tỏ ra không mấy quan trọng đặc biệt nếu có một nguyên nhân rõ ràng chỉ kéo dài trong một thời gian ngắn. Tuy nhiên không nên bỏ qua bất cứ triệu chứng nào kéo dài và ngày càng nặng lên.

Rất có thể các triệu chứng không bị gây ra bởi ung thư nhưng rất quan trọng là phải kiểm tra để loại trừ ung thư, kể cả nếu ung thư không phải là nguyên nhân thì bác sỹ cũng có thể giúp tìm nguyên nhân và điều trị nếu cần thiết.

Đôi khi, có thể tìm ra ung thư trước khi có các triệu chứng lâm sàng. Hiệp hội Ung thư Mỹ khuyến cáo một số xét nghiệm sàng lọc để phát hiện một số ung thư ngay cả khi chưa có triệu chứng lâm sàng. Nhưng luôn phải nhớ rằng kể cả khi bạn đã làm các xét nghiệm sàng lọc thì vẫn nên gặp bác sỹ nếu có triệu chứng lâm sàng.

Do đó “Để có thể phát hiện sớm ung thư!”, mỗi người cần phát hiện kịp thời ung thư từ ngay những triệu chứng đầu tiên thông qua “lắng nghe” từng hơi thở, nhịp tim, cảm nhận và những thay đối thói quen của mình; cũng như đi khám sàng lọc đúng theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa!

                                                                                 Hà Nội, Ngày……tháng……năm………..

 

                                                                                                               TÁC GIẢ